VAILAM TAH NUN (CRUCIFIED LIVING)

VAILAM TAH NUN (CRUCIFIED LIVING)

Baibal Relding: Deut. 8:1-4; John. 12:24-26; IKor.15:58

Rev. Dr. Samuel Ngun Ling

Schiotz Visiting Professor

Luther Seminary,

St. Paul, MN 55108, USA.

2008 September 12

“Vailam tah Nun” cu Khrihfa nun lam asi.  A bia fang he pehtlai in then khat nih vailam tah cu Laiholh a hmanmi asi lo, Thinglam tah kan ti awk asi a timi zong an um nain Lai Baibal ah vailam tah tiah kan hman caah ka hman venak asi.  Vailam tah nun kong he pehtlaih in a biapi bikmi thil pathum in a sullam fianter ka duh. 

1.  Vailamtah nun cu minung hlun kaltak asiloah mah le mah i hlawt nun asi (Crucified living is Self-Denial living). Minung hlun thah Khrihfa nun cu scientist pawl nih van lei ah an kahmi rocket he aa lo.  Thlapa cung an kai tikah minung a phurtu vanlawng kha Rocket in van ah kah asi.  Cu rocket cu an kah tik poah ah a hnu lei a mei kha a tan tak lengmang hnu long ah hmailei ah a zuang kho.  Hnulei a mei aa tannak nih hmailei kal khawhnak thawnnak a pek.  Hnulei ah a mei kha a tan tak lo ahcun hmai ah a zuang kho lo.  Cu bantuk cun Khrihfa nun zong hi asi.  Kan minung hlun kha kal tak lo ahcun Khrih ah nunnak thar ngeih khawh asi lo. Nunning hlun kal tak hnu long ah nunnak thar kha aa thok kho.  Luke 14:25-27 ah “Jesuh sin ah mi tampi an kal ve.  Aa mer i a thawh hna i, a hohmanh ka sin ah a ra mi cu a pa siseh, a nu siseh, a nupi siseh, a fale si hna seh, a unau si hnaseh, a far sihnaseh, amah le mah siseh aa huat lo ahcun a ka zultu asi kho lo. Amah a vailam tahnak kha aa put i a ka zul lo mi cu a ka zultu asi kho lo.”  Hi Baibal ah Jesuh sin ah “mi tampi an kal” timi bia nih a langhter mi cu mah le amah i hlawtnak um tung lo in hawi phung in Khrih a zul ve lengmang mi tampi kha chim duhmi asi.   “Mah le mah hlawt” timi cu , Greek holh Kenosis  in a ra i a sullam cu mah i lon ter men kha asi lo, kan nun ram ah Khrih kha hmunhma pek, kan nun kha amah ukter tinak asi.  Judah siangpahrang thar a chuak ti thawng theih le cangka in Herod le a ralkap hna cu an tho i Jesuh thah awk ah an kawl tiah cathiang chungah kan hmuh.  A ruang cu Herod nih uknak nunram ah Jesuh a bawi ding kha an duh lo caah asi.  Cu ruangah Herod siangpahrang inn cu hrial ding in nichuahlei mifim hna an mang ah vanmi nih an chimh hna ti kan hmuh.  Cucu Sunday School cawnpiaknak zong ah kan theih lengmang tonmi bia asi.

Johan nih John 3: 30 ah, “Anih (Khrih) cu a thangcho lai, keicu ka tumchuk lai” “He will be increasing, I will be decreasing” tiah a ti bantuk in kan nunnak ah kan minung sining tumchuk ter in Khrih sining thancho ter kha Khrihfa nun sullam taktak cu asi.  Cu caah Khrih zultu sinak taktak cu kan minung hlun a that khotu vailam tah thawnnak in aa thawk.  Paul nih Rom. 6:6, “Kan minung hlun cu Khrih he vailam cung ah thah asi cang ti kha kan hngalh. A sualmi kan minung hlun cu zeicahdah thah asi ti ahcun sualnak sal kansi tinak hnga lo caah asi.  Cucu zeitindah asi ti ahcun minung cu a thih tikah cun sualthawnnak chungkhan a luat.”  Hi zon ah Paul nih “minung hlun thah” a timi cu sualnak hnulei ah kal tak in Khrih dinnak ah nun kha asi.

2. Vailamtah nun cu a nungmi raithawinak asiloah thih tiang zumhtlak sinak asi (Living Sacrifice).

Rom khua cu nikhat le zankhat ah sak khawh asi lo tiah chimphung a rak um bantuk in Pathian khamhnak zong hi ni khat le zankhat ah tuah khawhmi asi lo.  Khrih nih a kan hmuhsak mi vailamtah khamhnak cu a man a fak ngaimi le thih tiang zumhtlak sinak thong long in hmuh khawhmi khamhnak asi.  Mi tampi nih khamhnak cu kan uar nain zeitin lam in dah khamhnak hi kan sin ah a rat ti le zeitindah kan nunpi awk asi ti hi kan ruat bal tuk lo.  Khrih khamhnak hi kan zoh tikah vulei cung ah umnak reprai ngeih lo cawrawl einak kuang in aa thawk i mi tampi huatnak (hatred), dohnak (rejection), hlawtnak (abandonment) le thihnak (death) hna kha tan pah in kan sin ah a ra mi asi.  A fawi talek tein kan sin ah a ra mi asi lo.  Vailam cung ah Khrih nih, ‘Eli Eli sabakthani, ka pathian, ka pathian zeicahdah na ka kaltak” tiah a au mi nih Khrih khamhnak cu a sawhsawh asi lo, thih tiang zumhtlak sinak le nunnak tiang peknak long in hmuh khawhmi asi ti kha a fianter. 

Filipi 2:6-9 nih Khrih sining cu fiangten a kan chimh. “Pathian sinak kha a ngeih zungzalmi asi ko nain hramhram in Pathian tluk si awk kha a ruat lo.  Amah lungtho te in cu vialte cu a hlawt dih hna i sal sinak tu kha aa lak.  Minung bantuk ah a cang i minung mui in a lang.  Mi toi ah aa dor I nawlngaihnak lam kha thih tiangin a zulh-vailam cung thihnak kha.”  Hi baibal hi pakhat hnu pakhat kan kherhhlai tikah Khrih sining hmanthlak kha fiangten kan hmuh khawh: mah le mah i hlawtnak (self-denial), sal sinak (servanthood), mi toi i dornak (humbleness), nawlngeihnak (obedience), le midang caah pumpeknak le teimaknak (sacrifice for others) te hna kha kan hmuh.  Khrih nun a santer tu bik cu a thih tiang Pathian nawl a ngaihnak ah khan asi.  Cu caah Khrihfa teimak cu thih tiang Pathian duhnak zulh kha asi.  Matt. 5: 6 ah “Pathian duhnak kha a duhnak ngan bik ah a chia mi cu lunglawmmi nan va si dah, Pathian nih nan duhnak cu a tlinter lai” ati.

Minthang theologian pakhat asi mi C.S. Song nih “Tears of Lady Meng” (Nu ngak Lady Meng Mitthli) timi political theology cauk pakhat a tial.  Cu cauk bantuk in hlan lio ah tuluk ram ah aa duh ngaimi nungak tlangval an rak um i pakhat le khat zeitikhmanh ah i then ti lo ding le thih hnu tiang zong ah nu le va si ding in bia an rak i kam.  Tlawmpal ah thitumnak an tuah i nuam tein khua kan sak cang lai tiah an ti lio ah Tuluk siangpahrang nih nawlbia thar pakhat a chuah ngelcel.  Kha lio can cu Tulum ram kulhnak vanpang an sak lio pi asi. Kulhnak vanpang kha kumchiar tein an sak nain a cimh lengmang caah cimh lo ding in zeitindah kan tuah lai, ruahnak a chuah kho mi cu laksawng pek an si lai tiah siangpahrang nih thawng a thanh.  Cu lio ah tuluk phung a thei ngaimi pa pakhat nih a rak tli duak i siangpahrang kha siangpahrang pa, vanpang a cimh ti lo nak dingah tuahnak lam ka theih cang tiah a rak ti.  Siangpahrang nih na theihmi cu chim zokzok tuah, laksawng pek na si lai tiah ati. A chim mi cu ralkap hna nih vanpang kulh kha an tuah tikah meng hra dan lengmang ah minung pakhat lengmang in an dir bu in phum chih hna seh law vanpang cu a cim kho ti lai lo tiah ati.  Siangpahrang nih ka phum dingmi hna minung cu zeibantuk phun dah ansi lai a ti tikah si kho seh law nupi a thit kate asimi tlangval kha an tha lai tiah ruahnak a pek. 

Cu tikah siangpahrang nih a rannak in nawl a chuah i ka ram chung ah aa thi um ka mi cazin la zokzok uh law nupi ngei kate pa poahpoah tlai dih hna uh tiah nawl a pek.  A chim bantuk tein an tuah tikah Lady Meng va zong kha aa tel ve ai.  Cu ticun annih siang na lo bu in  Lady Meng vapa cu a kulhnak vanpang ahcun a nun na buin an tar i tlakrawh in an rual chih hnu ah lungkuai bu tein a thi.  Nu ngak nu Lady Meng cu a ngeih a chiat tuk caah an khua in a chuak i a va pa ruak kawl ah aa thawk.  Vanpang cu meng tamtuk an rual cang caah khuaika zon ah dah a vapa an rualnak zon asi ti kha a thei kho ti lo.  Vanpang rualtu pawl kha a vapa min chimh in a hal tikah an tarnak hmuh cu an chimh i cu ka zon ahcun nguingui thlathla in a va tap.  Khuaruahhar asi mi cu Lady Meng mithli dor a tlaknak vanpang poah kha an kak ti asi.  Vanpang kulhnak a cim than sual lai ti an phan caah a hmu mi hna nih Lady Meng kong cu siangpahrang kha an chimh.  Siangpahrang nih a theih tikah cu tluk in a va cung ah zumhtlak asi mi nu cu va au uh law ka nupi ah kaa ser lai tiah a ti. An va auh i a mithli he a ra i ka nupi ah kan ser lai, cu caah na duhmi ka hal tiah siangpahrang nih a ti tikah Lady Meng nihcun Siangpahrang kha thil pahnih a hal ti asi.  Pakhatnak cu, a sual lo mi ka va kha na thah i nuva tang na kan then caah rammi dihlak hmai ah ka va sinah ngaihthiam halnak na tuah lai ati.  Pahnihnak, ka va a thih cu ka lung a fah tuk i ka celh lo caah ka va thlarau sin ah raithawinak tuahnak nawl na ka pek lai.   Raithawinak cu rili kam ah thingsang pakhat donh asi lai i cu ka cung ahcun ka va kha ka lung riam tein tah hlah ka lawh lai, cu hnu ah na nupi ah na ka ser khawh tiah ati. Lady Meng cu aa dawh tukmi asi caah siangpahrang nih a duh tuk i a halmi poah kha a tuah piak dih. Ram chungah thawng a thanh i rammi zapi hmai ah siangpahrang nih Lady Meng vapa sin ah ngaihthiam a hal.  Cun a chim bantuki n rilikam ah thingsang a donhter hna.  Lady Meng cu cu thingpar sang cung ahcun a kai i a va tah hram aa thawk. Asi nain thingpar cung a phak le cangka in a lung aa thleng i hi bantuk mithalo siangpahrang cu ka vat kho lo a ti i, thingsang donhmi cung in thangpi in a au i siangpahrang cu volh hram a thawk.  Nangmah bantuk mi ru hrang, minung nunnak zei a rel lo mi, mi thalo siangpahrang nih zeitindah na kan uk khawh lai. Mi nung sa a ei i minung thi a dingmi siangpahrang na si hi naa thei maw? Ka va thisen man a tu ah ka pe than. Nangmah bantuk siangpahrang cu kan vat kho naisai lo tiah a au.  Mi zapi nih cu nu ninghngal cu that u tiah an au. A donghnak ah Lady Meng cu rili pi chung ah diving a thut i nga nih a dolh colh ti asi.  Hi tuanbia cu khat lei ah hlan lio tuluk ram uktu siangpahrang hna an that lonak a langhter tu tuanbia asi nain khat lei ah a dikmi nu le va i dawtnak le thih tiang in zumhtlak sinak nunning a langhter tu zong asi.  Khrih nih vailam cung thih tiang zumhtlak tein a kan dawt bantuk in kannih zong thih tiang zumhtlak in amah kha kan dawt i a rian kan tuan ve awk asi.  Cucu Bawi Jesuh nih keimah kan dawt hna bantuk in pakhat le pakhat i daw uh tiah a kan ti mi sullam taktak kha si dawh asi.

3.  Vailamtah nun cu Pathian nih minung sining a kan hrawmh dawtnak asi (God’s Incarnated Love)

Japan theologian pa Kosuke Koyama nih “Three Miles an hour God” timi “Pathian cu nazi pakhat ah mengthum a kalmi Pathian asi” timi cauk a rak tial.  Cu cauk chungah a chim mi cu Pathian cu minung sining tein a kalmi Pathian asi.  Minung nih nazi pakhat ah mengthum kan kal bantuk in Pathian zong cu ret cun kan sin ah a kal ve.  Cu thil cu Israel miphun hna ramcar chung ah kum 40 chung Pathian nih  a hruainak hna tuanbia ahkhan a langh tiah ati.  Pathian nih a duh ahcun a miphun hna kha can tawite chung ah Kanaan ram a phakter khawh ko hna.  Rilisen hmanh kha vulei ro ah a canter kho tu le tihna a um lo mi lungpi chung hmanh in ti thlum a chuahter kho tu Pathian asi.  Asinain a miphun hna kha Kanaan ram phakter lo in ramcar chungah kum 40 khengte a rauhter hna.  A ruangbik cu Pathian nih a dawt hna lo caah siloin a dawt tuk hna caah harnak kha hmang in nunnak lam le fimnak a cawnpiak hna kha a rak si deuh.  Minung kalning ret in mengkhat ah nazi pathum long in duhsah tein Pathian cu minung sin ah a kal ve, a it ve, a col a cang ve, a ding a ei ve, i khual a tlawng ve tinak asi.  Pathian kalning khul (speed) cu a rangtuk mi asi nain amah kal ning khul in kal lo in minung kalning khul (speed) in a kal ton.   Kalning khul phun hnih a um: spiritual speed le technological speed.  Thlarau lei le taksa lei kalning khul.  Thlarau lei kalning khul cu dawtnak kha a hrampi asi caah duhsah tein a kal i a khul a nuar. Vulei thanchonak khul cu dawtnak aa tel lo mi minung duhning in a kalmi asi caah a khul a rang.  IT chan kalning cu a khul a ran tuk nain mihar le sifak hna cung ah dawtnak a ngei lomi mirum rum chinnak mi sifak fakchinnak asi .  Technology nih minung a kan hruai ning le Pathian nih minung a kan hruai ning aa dannak cu dawtnak le dinnak aa tel le tel lo ahhin asi.  Deut. 8:2-4 chung ah tuan deuh kan relmi cu “ A nawlbia cu nan ngai lai maw ngai lo dah tinak caah nan lungchung i a ummi cu hngalhawk ah nannih cu harnak in an hneksaknak hna nakhnga Bawipa nan Pathian nih hi kum 40 chung ramlak ah an vahter hna nak kha i cinken ko uh. Minung hi rawl longlong in a nung lo, sihmanhsehlaw Bawipa ka in a chuakmi thil kip in a nung ti kha nan hngalhnak hnga rawltam fahnak kha an inter hna i manna in an cawm hna kha nanmah nih siseh nan pupa hna nih siseh nan rak hngalh lo.  Hi kum 40 chung hi nan thilpuan nih an tehtak hna lo i nan ke zong a phing lo” ati.  Hi baibal nih a fiantermi pakhat cu Israel mi hna ramcar chung ah kum 40 chung a rak vaihnak cu Pathian tinhmi a rak um tihi asi.  Pakhatnak cu, Pathian bia an ngai maw ngai lo ti hngalhnak asiloah harnak in an zumhnak hneksaknak asi. Pahnihnak cu, minung hi rawl long in a nunnak asi lo, a nunnak taktak cu Pathian bia in asi ti kha an hngalhnak hnga ram car chungah rawltam tihal a inter hna, cu tikah manna changreu kha an ei i lungpi chung i a chuakmi ti kha an ding.  Pathumnak cu, Pathian khamhnak tlamtling cu harnak can zeitluk a sau zong ah can sau le can tawi nih a hrawk kho lo, harnak nih Pathian a kan dawtnak kha a hrawk kho lo.  Kum 40 chung ah an kedan a tet lo and an ke zong a phing lo a ti tikah Pathian hupphenhnak tlamtling kha chim duhmi asi.  Bawi Jesuh nih nan thin phang hlah u, nannih chinchin cu Pathian nih nan lu cung sam hmanh kha a rel dih (Matt.10:30) ati.  A sullam cu Pathian lei kap ah a kan zohkhenhnak a lian ngan ning kha asi.  Zeitluk in piahtana le harnak kan ton zong ah Pathian caah cun piahtana le harnak asi lo.  Paul nih IIKor.12:8-9 ah a cung i a tlungmi harnak (thorn in flesh) kha thial piak dingah Pathain sin ah thla veithum tiang a cam nain Pathian nih a lehmi cu ka vel hi na caah a zaa ko. Zeicahtiah ka thawnnak cu derthawmnak ahhin a lang tiah ati.  Pathian nih minung kan si ning kha a dihlak in aa hrawm i tlam a tlingmi himnak le teinak kha a kan pek. 

A donghnak ah, vailamtah nun a ngei mi Khrihfa zumtu hna sin ah Pathian nih bia a kammi suiluchin phun (5) kong chim in ka bia donghter ka duh. 

(1)                                 Pakhatnak suiluchin cu “Crown of Loyalty”, zumhtlak sinak suiluchin asi.  IKor.9:25 le Biathlam 6:2 ah, “Zuamnak ah tel a duh ve mi nihcun timhtuahnak ah khan felte in a um ton.  Cu ti a um cu a uai kho mi pangpar hmuh awk ah khan asi.  Asinain, kannih tu cu zeitikhmanh ah a uai kho lo mi pangpar lukhimh (an imperishable crown) hmuh awk caah khan asi.”

(2)                                 Pahnihnak suiluchin cu “Crown of Righteousness” Dinnak suiluchin asi.  IITim.4:8 ah,   “ A tu cu teinak laksawng nih khan a ka hngah ko cang, cu laksawng cu ka bawipa, dinnak bawipa nih cu ni i a ka pek lai mi dinnak suiluchin cu asi- keimah lawng cu a ka pekmi ka si lai lo, amah alangh lainak dawtnak in a hngaktu vialte zong kha a pek ve lai”.

(3)                                 Pathumnak suiluchin cu “Crown of life” Nunnak suiluchin asi.  James 1:12 le Biathlam 2:10 ah “Hneksaknak a in tik ah fekte in a um mi cu a lung aa lawm, zeicahtiah cu bantuk hneksaknak kha a tei khawh caah Pathian nih amah a dawtu hna a kamhmi nunnak kha laksawng ah a hmuh lai.”  Biathlam 2;10 ah, “Sifahnak na in dingmi kha zeihmanh tih hna hlah. Hi bia hi ngaihmanh. Khuachia nih khan nangmah hneksaknak caah nanmah lak i a cheu cu thong ah a thlak hna lai, harnak na in mi cu ni hra chung asi lai. Thihnak a si hmanh ah ka cungah zumhawk tlakte in um ko u, cun nunnak sui luchin kha kan pek hna lai.”

(4)                                 Palinak cu ‘Crown of Glory” Sunparnak bawiluchin asi.  Hi luchin cu tukhal hna le Pathian riantuantu hna caah asi.  IPet.5:4 ah  “Pathian nih an pekmi hna turun a khaltu kha si u law Pathian nih zohkhenh hna seh ti an duh hna bantuk in lungtho ten zohkhenh hna u. …Tuanman hmuh dingmen siloin tuan nan duh taktak ruang tu ah nan rian kha tuan u. …Tukhal Bawi Bik kha a rat tikah a ziam kho lo mi sunparnak bawiluchin cu nan hmuh lai.”

(5)                                 Panganak cu “Crown of Service” midang caah riantuannak suiluchin asi. Filipi 4;1 ah Paul nih ka u le ka nau hna, Bawipa chung i nan nunnak ah khan fekte in dir ko uh.  Nannih cu kaa lawmhnak le ka suiluchin nan si” ati.  Hlaphuahtu nih vailamtah hram kan phak pi mi thlarau hna cu ka suiluchin dawhter tu an si te lai ati mi kha riantuannak suiluchin cu asi.  IThes. 2:20 ah, “Nanmah cu kan hmaihngalnak le kan i lawmhnak nan si lai’ ati.

You Might Also Like :