Aasaw tuanbia tawi

Aasaw khua  i thialnak .

       Hlan lio  Aasaw khuami cu Lawkih phung lawng te an rak si.1933 kum ah Pastor Tluang Hmung nih phung thar a si mi khrifa phun arak chuah pi hnu kumhnih kumthum a rauh hnu ah hin khuachung ah i hmuh thiam lo nak te te a um ca ah Hauka leng Rawzi thlanmual pawng ah an thial ter dih hna. 1955 kum ah hin Tlase hmun ah  an i thial than.Cu lio ah cun Inndong 50 hrawng an si. Cu hrawng hrang ah cun Lawki le Krifa karlak ah rem lonak tam pi a rak um .

       Aasaw khua hlun ah hin inn dong 60 an tang. Khua hlun le khua  tharkar lak ah hin rem lo nak a phun phun a rak um. Cu ca ah remnak le hmun khat um ti ding ceih tileng mang a si. Tlase  i a um mi nih khua hlun ah kirthan an duh lo bantuk in,Tlase cu surngen ram a si ca ah khua hlun nih i fonh an duh lo lawng si lo in i tlum ding zong an si fawn lo. Aasaw khua hlun cu Hakha vuanthawk hnatalknak an lak hnu ah  1962 kum August thla 28 ah  a tu Chingrang kua ah hin an i thial. Cu hnu ah cun Tlase le Chinrang rem lo nak a chuak than  hoi.

    Sang dang dang um cu a that lo nak a tamtuk a um ca ah hmunkhat um ti lawng a tha bik ti ruah in,1973 August thla thok in Tlase  sang aum mi cu Chinrang sang ah an va fonh ve. Cu ni thawk in a tu tiang  Aasaw khua cu hmun khat ah an um ti cang.1933 kum in 1973 kum tiang kum 40 chung,laiphung le  Khrifa kar lak ah si seh,sang khat le sang khat kar lak ah si seh rem lo nak le hna hnawh nak phun zakip cu an lo dih cang. A tu cu Aasaw khua pumpaluk ah Bawi khri min lawng a leng  cang.

         Aasawkhua khuabawi hna,

1. Pu Van Khung   (1902-1905)
2, Pu Chang Tu      (1905-1935)
4. Pu Za kulh(Changtufa pa a kum 22 ah  khuabawi a tuan)(1935-1960)
4. Pu Za Pha          (1960-1977)
5. Pu Ui Lian         (1978)
6. Pu Za Pha           (1979-1980)
7. Pu Thang Hlei    (1981-1987)
8. Pu Lian Mang     (1988-1990)
10Pu Khar Dua       (1991- 1994)
11Pu Tin Sang        (1994-1998)
12Pu.Thang Hlei     (1998)
13Pu Khua Thawng(1998-2005)
14Pu Za Pum           (2005-2006)
15Pu  Ca Lian          (2006-         )

                      Aasaw khua le khua pawngkam hna hnawh nak.

             Kan Aasaw khua hi kan ram a bit tuk i hawi khuabantuk inramkau ngei lo kan si ca ah kan khua cingchang pawl he buai bai nak atu le a tu a chuak i kan pa le pawl a rei a rak thei ngai ngai.Khuapi zuat khalh zatilrava tamtukman,mikip sin ah tawi dawr nak in zangfah
nawl in tangdawr nak an tuah peng. Khua chingchang an lung kan tawn lo ah cun a tha lai lo an ti i an rak i ral ring ngai.Surngen hi khua tlatu an si na in lungrei theih a kan petu bik cu an si.An mawh ve lo nak cu an ram bak ah kan um tik ah lo e thing kong ah kan satil kon
ah ramri kong ah kan khua u pa lungrei theih a pe bik tu hi an si. 200 kum zong ah Sentung pawl he ramri kong ah buainak a um i zung zong an phanthan ti ka theih.Ramri kong ah hin U Co zah nih fiangfai te in kan ramri kong a tial pah nak zong hi bauibai nak kong a si na in cu zong nih cu a khap kho hlei lo. A si na in Aasaw khua mi i  hawi kan lawhkhawh nak ah cun tawidawr nak in milung  lawmh ter tu  kan si awk a si kha kan pa le  nih an rak  philh lo awk a si.

        

        Surngen ban tuk in Thangaw,Hnaring,lungcuaipi hna he zong in  ram le thing  kong le kan stil kong ah a tu tiang a si ko. Lotuah kan duh tik ah lo le ram hal a si zung zal. Pathian zang fah nak thawng inmilurel kan tam chinleng leng mang ca ah kan khua pawng kam khua pawl cu kan thih hlan lo a kan cawm tu nu le pa an si ti mi Aasaw mi nih
kan philh lo awk a si.

      A cung lei ka tial mi hi a tawi nak in a si.A puaibik in ka chiah mi le  ka langhter duh bik mi  cu Aasaw mino thangthar kanlungput hawi kan lawh lo mi hi a si i hi hi zei tin dah kan ruah lai ti mi hi  a si.  Zei tin dah kan dam ter lai ti mi hi a si.Aasaw tuanbia hna a si khawh chung in nan sin ah ka langh ter duh nak zon hi a si. Ka bia hmaithi ah Aibur  he kan buainak a hnu bik kong ka tial nak zong kha  a phichuah ter ka duh mi tak tak cu a si, kan Aasaw mi
kan lungput hrim hrim hi hawi kan lo lo i kan puar hrang i kan sual duh tuk mi hi   kan khua tuan bia  ah  a hung i sem nak a sau ngai ngai ko cang. khuaching chang nih an kan ceih nak le Aasaw mi cu an si hoi ko lai a kan ti nak a sau ngai ko. A tu zong ah khuachung khua leng
hawi kan lawh lo nak  kan hmuh peng rih. Kan um nak poh ah   thil tha
kong  ah hawi kan phak lo pin ah thil tha lo lei kan min thei zung zalkan si. Apoiutuk ti hlei in zei kan tuah kho cio lo.

       Milung kan fah ter mi a tam tuk cang i hawi mit thli kan luan ter  a tam ko cang. kan pipu hna nih kan ram le kan thing kong ah laam  le cuai an tuar mi cu Aasaw khua mi ca ah a si.Ni hin kan nih mino pawl khua chung khua leng kan zia za  le kan thil tuah mi hna  hi kan
that lo ruang hrim hrim ah a si.kan baibal chung ah Natural sin(Kokek sual) kanngei an ti bantuk in Aasaw mi kan nun ah hin Kokek sual in hrin chih mi khi kan lo.Khua ching chang he kan sual ruang ah kan tawn mi ka hung peh rih lai.

Rev.Pa Hrang Hmung

1.Aibur he i velhnak

  Aibur he a voikhat nak i velhnak a ruang hi kan chim lai lo,Zei catiah timh mi tak tak cu a ruang kha   langhter duh nak a si lo ca ah a si i a ruah zia nan thiam lai. Surngen khar Dun khuang cuailio ah a rak thlauh leng mang na in thlaukhawh an si lo ca ah bia tak te in Aibur tlangval pawl le Aasaw tlang val cu an i velh. Zohnuam puaipakhat bantuk in an rak zoh.Tah lak nichuah tiah Aibur pa pakhat le bang cu a samtawmning te in an phawih piak dih an ti.

   Thlathum a rauh hnu ah Leitak Mang Hnin le Sur ngen Khar Dun nih  Aasaw  cawpi pakhat,  Aibur vokthau pakhat ti in rem nak an tuah ter hna. Cun Aibur nih Za kulh rak kan tlawng seh tiah bia an rak cah i  i rem nak cu an feh ter chin.

    Avoihnih nak cu   naite tak tak lamcawh nak ah  nu ngak an i lennak ah hnahnawh nak ngan pi a chuak i Aibur tlangval pa kha Aasaw tlangval nik an velh i van chiat ah a thi,  Cu kong he pehtlai in kan kan khua mi liam le cuai  nih a kiah hoihna i  Muko magazine tiang ah

cun Lainawng thluachuah ti in za pi theih in tial chih kan si.

2. Surngen he i velhnak.
     
Ka chim cia bantuk in Ramri kong,thing kong ,lo kong ruang ah hin 1907 -2008 tiang  hihnahnawh in um peng a si ko.
      Tha lo te in i velh nak cu 1991 kum TABC civui ah ah  i velh nak bia tak te in a um i Aasaw le surngen i velh nak cu Thantlang peng vialte  theih in a si pin ah Lautu kilven bu biaceih piak nak tiang  a si. Cu lio ah Aasaw khuaboi tlang dih mi hi K.15050 a si.

3. Hmawngtlang palik velhnak.

    1992 kum ah  Aasaw tlangval caw an cawk mi  kha Hmawngtlang palik pawl nih an kanh piak hna ruang ah ral in an ruah i Aasaw tlang val pawl nih  ceilak te in an velh hna. Hi kong ah hin Khua nu pa nih  vok pakhat in remh chun nak an tuah i an daih ter.
 
4.A dang dang

            Hi bantuk hin mikhuale ram ah civui ,puaituah nak ah si seh, kan khuachung  ah zatlamg ah i velh le hna hnawh hi voitam pi kan tawn leng mang mi a si. Cu pin ah kan khua chung ah nawl kan ngai lo tuk i khua upa riantuan a tluang lo ngai ngai.  khrifa lei hruaitu
pawl an lung rei kan theih ter a tam ngai ngai.

           Khua mi le khua mi kar lak ah  buaibai nak chuah ter ruang ah palik auh nak tiang zong kan chuak bal.Kan khua um hi  daite in um a duh mi hna ca ah a nuam lo ngai i khuatlung mi len zong nih a kan tih ngai mi kan si.

             A tu tiang  ah Aasaw mi thluachuah kan hmuh lo nak  kong ka ruah tik ah ka phuhrumleng mang mi pa khat cu Pathian thawng tha chimtu kan  rak doh mi kha a si.Pulpit cung ah thawng tha an chim  lio  ah kut dong in sawh chih i velh kan hauh.Cun Evangelist pawl an tlun  nak in lung in kan cheh chih hna.Pathian riantuan tu u pat le tih zah  kan lung ah a sem lo.Hi ruang ah hin hlah maw, thlauchuah nih a kan kal tak ka ti.

Rev.Pa Hrang Hmung

Aasaw khua hi a van a duaicang rua.

       Kan ngakchiat lio(1970-1980) hrawnghrang tiang ah hin kan khua hi a rak nuam tuk  in ka theih. Nu ngak tlangval an rak i dawh tuk i kan khuachingchang nih hin an rak uartuk hna. Kan khuatlangval  hi hmundang kal le um, a um tuk rih lo ca ah lai an hlum ngawt. Zan a hmunkhat ah an rak riak ti  hna.  (Lephungtlae) an ti i nungak  a um nak inn ah khin riah a si i nungak zong pahnih thum cu an riak ve tawn. Zan ah inn chunglaifang a hriang deuh ah khin tatpi an tuah i meitih a si. (Lai Inn sau lawng te a rak si) Cu tatpi mei cu kankulh hna i toh  cio a si i bianuamsaih biasawng tlorh,hmuh tawn mi bia i ruah  tawn a si. A can can ah cun zan khua dei tiang khi a si. A si na in nu le pa rian tlolh ti khi a um lo.Nu ngak pawl zong an tuah duh mi an tlolh bal lo. Cu ca ah khuanu ngak tlangval khualam hla tlawn hmanh an duh tawn hna lo i kan khua um cu nuam an ti tuk. Kan khua hlei in vawleicung ah anuamdeuh mi khua a um ti lai lo ti in ka rak ruat. Ngahring duai,ramriah le ridong ti mi hna cu kan nun ah philh khawh lo tiang in nuam mi a si. A tu kan khua i kan nun can zia za
hoiher he cun van le vawlei a si ko rua.

     Khualtlun mileng an rak i nuamtuk.Kankhua an rat hnuah cun nihnih thumcam lo  cun an sia a rem lo. Uktu bawi an tluntik ah kan  khua hi nuam an ti tuk tawn. Khua u pa le nungak tlang  val an lung an rak a rual tuk i tuan duh mi poh tuan khawh lo an ngei lo. Hlaremh an
thiam tuk i kan Area civui ah pakhat nak an  hmuh a tam ngai ngai. Kan khua ah Lautu Area civui a rak um i Rev.Hmangkaw nih a rak kan um pi i mandat a sak mi cu a tu tiang mit thlam ah a cuang peng rih. Dawn nak hla, thlah nak hla kan pa le an phuah mi hla nih a tu tiang hnathlam ah a  leng peng. Civui tianzan khual lai ti in mit thli a luang i nan  za te hmangtha ti sian arak um lo. A rak nuam zia kha1997 ah Tlaung Hmung Dimonh Jubille kan tuah, kei mah zongka um lio  a si. Mandat ledawn nak kan sak mi kan i lung si lo bu in puai a dih. Jubille programme le  biak innluh  programme an tluang duh lo. Jubille lung phun ca benh kan benh kho lo. A hnu ah kei mah lila nih Mandalay ah ka tial ter. Aa dawh lo tuk i an benh thai rua lo. Ka theih tiang ah cun benh lo a si. Kan puaichung ah khuatlang val zudin sa ei ven le  hngah  nih kan thin a dowmh in a kan dawmh ter.A tu tiang kaa lung si lo nak a cam peng. Zei ti awk a tha.

       Aasaw primary pumpaluh chuih ah Hakha tiang an rak tei hna i kan rak dawn lo a nuamkha zei hmanh tah chunh awk a um lo. Ngakchia te te an si hna na in kan khua limhang an tuah. Hakha peng ah kan min a thang. Kan u pa pawl an i lung hmui tuk hrin hran. Hlaphua le vala thawh a dai lo. Kan khua cu a linsa hrim hrim.kan kha tlangthluan nih a tha i
certual hmun nih  milung a la. Saya Van Khar nih certual kam phaizang  kung an kan cin ter dih. Siang ngak chia vok zuat  in kum doghtik ah picnic kan kal tawn,Tangli  a kai lio mi hna nih thawngtha bia kan rakchim cang. Saya Mang Al kan saya a rak si i Sunday school ah sianginn kai bantukin Roll call arak tuah.  A ho hmanh Sunday Scholl kan bau bal lo.A tu lio kan nun ning he cun ai thlau rum ro ko.  Cu nun in a thang mi hna cu a tu ah mi hmaizah  awk tlak lo a ho hmanh an um lo.Sunday sholl rak kai mi nawl ngeih i saya te chim mi rak zulh i khua nu khua pa u pat cu thlachuah hmuh nak a  si. Khua le ram thluachah a chuah pi hrim hrim.

      Saya Van Khar le  U co zah te hi fim nak cawnnak in kan khua ah thil tam pi a kan cawn piak.Ka khua ruah a har ngai ngai. A kan chimh lo mi hi a um lo.Lentecelh,thlaici cin tiang le hnipuan fanh aih thianghlimhnak tiang a kan cawn piak.  Phih an um kho lo. Hlaremh a sa
ding mi nu ngaktlangval pawl tiang khi laiholh zetin dah a aw chuah ding a si ti mi tiang khin an cawn piak hna.An ka an ter an cip ter. A  ruang cu mi hmaika ah zah pi awk an si lo nak hnga a si. An hmuh theih thil tha kan khua kan ram ah an chuah pi mi nih kan khua mi hmai ahngalter zung zal.  Hawi hnu kan si bal lo.A si na in an mah chan hnu ah  an hnu kan zulkho ti hna lo. Khua dang ram ah  fimthiam nak  a cawng mi nih kan khua ah thil tha chuah pi kan i  tim lo. Pumh zuam lo nak,  holh tha lo chuah pi, zudin sa ei lei ah kan khua ram kan thurh hnawmh leh lam. Chuah pi hnikhat a um zong ah kan khua mi nih zulh le cawn kan i nau tat, A cawng mi he cawn nak a ngeih lo mi he kan theih mi le kan fim nak ai khat.  Kan i dan nak a um lo. USA kong zong a chimh kan thiam dih. A hmu mi hna  hmanh in kan  thiam deuh. Cu tik ah kan  khua cu siangpahrang ngei lo khuakan phan. Nuamh nak le hnangam nak  a um lo pin ah thangcho nak lei le thluachuah hmuh nak lei tu si lo in a ni le a kum thluan vailte ah mualphothangchiat nak cu kan khua mi co vo ah a hung i cang.Ka peh than rih lai.

Rev.Pa Hrang Hmung

You Might Also Like :